Hogeita hamabost ordu iraun zituen Loiolako Askeguneak. Laburregia seguru espetxean hilabetez egon beharko diren Jazint, Igarki, Irati, Xabier eta Imanolentzat, baina laburra izanagatik ere, intentsitate eta emozio handiko orduak izan ziren. Ehunka lagun batu ginen Loiolako basilikaren aurrean eta inoiz ahaztuko ez ditugun uneak bizi genituen. Denok izan ginen Askegunearen parte, baina ziur bakoitzak bere Askegunea gordeko duela memorian. Bakoitzak bere anekdotak eta bere bizipenak. Baina zalantzarik gabe argazkia bakarra izan zen: herri baten argazkia.
Igandeko prentsaurrekoan jada ikus zitekeen herritarrek gazteei emandako babesa. Konponbidea bai eta Epaiketarik ez zioten bi pankarten artean jende andana batu ginen (ondoren jazoko zenaren aurrekaria, nolabait esateko). Prentsaurreko hartan epaiketa injustuak salatu eta konponbidean urratsak aldarrikatzearekin batera, herria aktibatzeko beharra azpimarratu zen beste behin ere. Prentsarekin zita amaitzearekin bat karpak muntatzen hasi ginen, eta hor hasi zen dena.
Askegunea martxan jarri zen, herria aktibatzeko eta elkartasuna adierazteko gunea, herritarra ikusle izatetik harago aktore bilakatzeko gunea. Auzolanean eta modu parte hartzailean eraikitako espazio batek berez ematen du norbanako bakoitza aktibo izateko aukera, muntaian edo otorduetan laguntzen zein tailerretan lanean. Eta hori gutxi balitz, ekimen desobediente batean parte hartzeko abagunea ere mahai gainean ezarri zuten auzipetuek. Lagun koadrila bati pilota eta pareta eskura uztean berehala hasiko dira pilotan jolasten, bada, Loiolako Askegunea ere norbanakoa kolektiboan inplikatzeko gune aproposa bilakatu zen.
Herri aktibazioari dagokionean, beraz, arazoa ez da jendeak paso egiten duela, horretarako ematen diren aukerak egokitu beharra baizik. Jada manifetan parte hartzeak ezer gutxi aldatzen duenaren sentsazioa dagoen garaiotan, herritarrok ekarpena egiten dugunaren konbentzimendua eskainiko digun espazioak behar ditugu. Irudimenez eta ausardiaz jokatzeko garaia da. Eta desobedientziari dagokionean ere beste hainbeste. Ahoz aho dabilkigu desobedientzia dela bidea, baina bidea egiteko urratsak ezinbestekoa dira. Loiolan ehundaka pertsona agertu ziren karetak aurpegian jarri, pelukak jantzi, gogor eutsi eta “ni Irati!” edo “ni Imanol naiz!” esateko prest. Kolpeak kolpe, lege injustuen aurrean desobeditzeko prest. Eta honen aurrean ez dago hitzik: chapeau!
Bestetik, Askeguneak, ideologien gainetik aldarri zehatzen baitan egiten du gonbitea. Konponbidearen alde dagoen herritar orori luzatzen zaio gonbidapena. Eta zenbaitzuk interes partidistak medio eztabaida desitxuratu nahi badute ere, oinarrizko ideiarekin bat datorren edonor da ongietorria. Alabaina, herritar orori ateak zabaltzen zaizkion bitartean, sentsibilitate politiko guztiak posizioa hartzera ere behartzen ditu. Ekimen desobediente batek bere ondorioak dakartza (kasu honetan Ertzaintzaren interbentzioa eta atxiloketak), eta egoera horren aurrean ezberdinen posizioak agerian geratzen dira. Aginduari men egin eta Ertzaintza bidali ala herritarrekin bat egin; babesa helarazi ala ekimena errefusatu; konponbidea bultzatu ela epaiketei zilegitasuna eman. Modu batera edo bestera, baina finean A ala B. Zentzu honetan, sentsibilitate politiko guztiei luzatu zitzaien gonbita (zenbaitzuei auziperatuek eurek modu zuzenean). Edozein kasutan, esan bezala, Askeguneak posizioa hartzera behartzen du. Eta denok dakigu nola izan zen: Ertzaintza odol gosez egurra ematen eta gorbatadun ugari justifikaezina justifikatzen.
Ekimen efimeroa, baina sinbolismoz eta sentimentuz betea. Herritik sortua eta herritarrei begira eginikoa. Guztiok genekien han egoteak ez zituela epaiketak geldituko, konponbidea ez dela egun batetik bestera zerutik eroriko. Baina zerbaiten parte izan ginen. Bide baten pausua, olatu baten tanta, harresi baten harria. Koloretsu eta zirikatzaile, konbentzimenduz eta tinko.
Askeguneak, beraz, guztiok kontutan hartu beharreko lekzioak mahaigainean jarri ditu. Inongo zalantzarik gabe argi gelditu da herri bat dagoela konponbidearen alde, herri bat aktibatzeko prest, eta herri bat lege injustuak desobeditzeko gogoz eta indarrez. Orain bakoitzari dagokio bere lekzioak ikastea.